De kamsalamander: een verborgen leven in het Meetjesland
Artikel NLM,
Natuur en Landschap Meetjesland jaargang 14 nr. 2 (2007), blz. 21
Begin april werd in het Drongengoed de kamsalamander opnieuw ontdekt. Dit diertje werd eerder waargenomen in de jaren ’70 en ’80, maar sindsdien waren er weinig waarnemingen bekend. Omdat het een zeldzaam beestje is en bovendien door Europa wordt beschermd, is dit een belangrijke ontdekking voor de natuurverenigingen uit de streek.
De kamsalamander (Triturus cristatus) heeft zijn naam te danken aan de gekartelde kam die het mannetje in de paartijd op zijn rug heeft. Deze kam helpt meneer om minder vaak aan het wateroppervlakte te moeten komen en ook wel en om de dames te imponeren. Een salamander heeft longen en moet dus af en toe boven water komen om lucht te happen. Maar ook via de huid kan een salamander zuurstof opnemen.
Op de bovenzijde heeft de kamsalamander witte spikkels, de buik is geel-oranje met zwarte vlekken. Met een lengte van ongeveer 15 cm is de kamsalamander de grootst bij ons voorkomende salamander. In het wild levend kan hij tot 15 jaar oud worden!
Kamsalamanders houden vooral van rustige, zuivere poelen aan de rand van een bos of in een open landschap. Ze zoeken een (veedrink)poel of vijver op om zich voort te planten, maar overwinteren meestal op het land, bijvoorbeeld onder een boomstronk of in een kelder. Ook de omgeving van de poel is dus uiterst belangrijk. De kamsalamander houdt van een gebied met houtkanten, rietkragen en vochtige bosjes. Net omdat dit diertje hoge eisen stelt aan de kwaliteit van zijn biotoop, is het een zeldzame soort. Deze salamander wordt bovendien weinig waargenomen omdat hij – met uitzondering van het voortplantingsseizoen – slechts het grootste deel van het jaar bij schemering actief is.
De voortplantingsperiode ligt tussen maart en juli. Het wijfje legt in de zomer gemiddeld 200 tot 300 eitjes, die niet allemaal tot een succesvol leven als salamander leiden… Na twee weken worden de eitjes larven. Pas na drie of vier jaar is de salamander geslachtsrijp. De meeste kamsalamanders blijken honkvast elk jaar dezelfde poel op te zoeken.
Deze bijzondere amfibieënsoort heeft een menu dat bestaat uit slakken, wormen en insecten.
De kamsalamander staat op de ‘rode lijst’ als zeldzaam aangegeven. Het diertje is ook beschermd door de Europese Habitatrichtlijn. Concreet houdt dit een aantal strikte beschermingsmaatregelen in om de soort te kunnen behouden. Er is in het Meetjesland maar één plaats bekend waar de kamsalamander voorkomt: in en langs het Drongengoed in Knesselare. Het Drongengoed is afgebakend als Europees Habitatrichtlijngebied, wat inhoudt dat ons land ondermeer maatregelen moet nemen om de kwaliteit van het gebied te behouden.
De vindplaats van de kamsalamander ligt vlakbij Drukkerij Verstraete, een bedrijf dat volgens NLM niet thuishoort in het Drongengoed en waarvoor trouwens in de omgeving ook een waardevolle poel is gedempt. Het bedrijf is in een uiterst waardevol natuurgebied gelegen en de waarneming van de kamsalamander heeft dit nog maar eens onderstreept.
