Robert De Lust

1939-2020

In memoriam:
de Vlaamse natuurbescherming verliest één van zijn pioniers

Met Robert verloor Natuurpunt en Partners Meetjesland en bij uitbreiding heel Vlaanderen een pionier in de bescherming van natuur en landschap. Met Assenede als zijn thuisbasis lag de focus van Robert vooral op het Meetjeslands Krekengebied, maar hij had ook banden tot op Vlaams niveau.

Hij was een ontzettend belangrijke wegbereider, dé belangrijkste in onze polders zonder meer. Hij heeft in woord en daad heel wat mensen geënthousiasmeerd, in de eerste plaats als onderwijzer (en later als directeur) op de gemeentelijke basisschool van Assenede. Robert zit in een zekere lineage van natuurbeschermers. Die eerste pioniers waren vaak een ander slag mensen dan de huidige sterkhouders in de natuurbescherming. Waar we vandaag vooral bezig zijn met bouwen aan natuurgebieden, beleid voeren in allerhande adviescolleges, contacten leggen met politici of schrijven aan dossiers, maakten pioniers als hij bij mensen het besef wakker dat natuur het beschermen waard is. Het feit dat dit vandaag klinkt als het intrappen van een open deur met Natuurpunt als grootste ledenvereniging van Vlaanderen, toont aan hoe succesvol onze pioniers daarin geweest zijn.

Daniel Acke

Robert was ooit actief bij Wielewaal Krekenland, meer nog: hij was stichter en voorzitter. Momenteel leeft die vereniging verder in Natuurpunt Meetjeslandse Kreken. En dat is niet alles: ook de Vogelwerkgroep Noord-Oost-Vlaanderen werd door hem mee vorm gegeven en Robert was ook nauw betrokken bij het ontstaan van ‘Natuur en Landschap Meetjesland’ (NLM), de vereniging waaruit onze huidige vereniging Natuurpunt en Partners Meetjesland is gegroeid. Het logo van NLM was trouwens van de hand van Robert en ons huidige logo is erop gebaseerd. Dat het oprichten van een vereniging als de onze geen sinecure is, schreef Robert ooit zelf, toen hij in 2011 terugblikte op het ontstaan van onze vereniging: “We stelden vast dat het Meetjesland, zoals zoveel andere Vlaamse regio’s, behoefte had aan een overkoepelende vereniging […]. Er is wat af gediscussieerd die dagen van de oprichting. Niet alle violen waren gelijk gestemd. Ik herinner me minstens duidelijke verschilpunten in zienswijze en de gesprekken rond statuten en doelstellingen vergden veel tijd. […] Ik volgde die kruisvaart persoonlijk mee vanop de tweede rij: eerst als ondervoorzitter, dan als bestuurslid, tenslotte als redacteur aan het tijdschrift.”

Samen met andere actievelingen in onze vereniging bracht hij onze eerste boeken uit, die heel wat succes hadden: ‘Het Meetjesland natuurlijk’, ‘Streekgids Meetjesland’ en de kaartenset ‘Fietsen en wandelen in het Meetjesland’ zijn er een paar van. Als redactielid was hij erg begaan met ons tijdschrift en hij zorgde telkens voor een literaire noot in zijn eigen stijl, tot aan zijn dood.

Robert was ook een echte vogelkijker, wat vaak tot uiting kwam in zijn teksten in ons tijdschrift. Hij was dertig jaar vogelringer in Assenede. Bovendien combineerde hij zijn vogelpassie met zijn literaire talenten en tekenkunst. Hij gaf publicaties uit, onder meer over zijn omzwervingen door het Krekengebied en over enkele vogelsoorten die hem nauw aan het hart lagen. Hij toonde ook diepgaande interesse voor de bruine kiekendief, de iconische mascotte van onze Meetjeslandse polders. De laatste jaren legde hij zich vooral toe op het bestuderen van paddenstoelen.

Robert drukte zijn stempel op hoe onze vereniging, het landschap en de natuur in het Meetjesland er nu uit zien. Enkele van zijn persoonlijke publicaties zijn raadpleegbaar in ons documentatiecentrum en worden gekoesterd door onze vrijwilligers. Zijn tekeningen, gedichten en teksten krijgen ongetwijfeld nog een plekje in publicaties van onze vereniging, tussen de bijdragen van heel wat andere vrijwilligers en medestrijders. Net zoals hij het zou gewild hebben.

grote gele kwikstaart – Motacilla cinerea

steevast moesten we
langs Auzéville heen
pastoraal verzonken tussen bos
en heuvelland van Argonne
Frans Ardennendorp met spaarkom
bij een oude watermolen
de grote gele kwikstaart noodde ons
waar schaduw en de stilte ons omgaf
met geruis van spattend water
en gedempt geklots
dat mensenstemmen smoorde
de kwikstaartzang verzwond altijd
overstemd door gegorgel en gespoel
bij sprankelend spel van licht
en schaduw op fluwelen golven
elegantie druipt van die fijne vogel af
staartwippend rennend langs de oever
als hij zich terloops naar eigen beeld
vooroverbukt om aas te pikken
tussen groen en slik
ooit vonden we hem wijd verspreid
bij de molenbeken van
ons eigen Heuvelland
voor vervuiling her en der
de greppels kleurde of
naar zeepsop en afvalwater geurde
nestelend in een nis
of onder pannendak
hij voelde zich op beloken plaatsen thuis
bij water dat gestage stroming biedt
waar insecten nog een toevlucht vinden
slechts opgemerkt door
wie hem kent en
schoonheid prijst

robert de lust
augustus 2020

Technische beschrijving van het kunstwerk

Materiaal: massieve eik
Afmetingen: hoogte, 4,5 meter; diameter aan de basis: 0,7 meter
Gebruikte technieken: bewerking met kettingzaag, frees en slijper; handmatige bewerking met houten messen, schuurpapier en pyrografie
Behandeling: geolied en gekleurd tegen rot, houtparasieten en schimmels
Compositie: 2 delen, met bovenaan een grote vogel met verticaal gespreide vleugels en open snavel en onderaan een aantal stenen en verstrengelde neerwaartse magnoliabloemen.

Artistieke inhoud van het kunstwerk

De sculptuur bestaat uit twee ongeveer gelijke delen, horizontaal verdeeld. Het ene deel neigt naar boven, het andere wijst naar beneden. Met de compositie van de sculptuur wil de kunstenares uitstraling geven aan een enig, werkelijk en kort moment in het ‘er zijn’, een moment tussen verleden en toekomst, net zoals het leven van een mens in het licht van de eeuwigheid kort en vluchtig is.

Een roofvogel spreidt zijn vleugels uit, maakt een duikvlucht naar de stenen en laat een magnoliatak los uit zijn krachtige klauwpoten. Hij schreeuwt en zweeft weer de lucht in om nooit weer te keren.

Alleen de magnoliatak zal overblijven na het bezoek van de sterke en vrije vogel, die overvloog om hulde te brengen aan een man die zijn leven wijdde aan het beschermen van de natuur en het bestuderen van vogels, die een pionier-ontdekker was, mede-initiatiefnemer van Natuurpunt en wiens handen kunstwerken creëerden, waar magnoliatakken een symbolische waarde hadden.

Bij dit sculptuur zijn drie symbolen betrokken: een roofvogel, een magnoliabloem en een stapel stenen.

De roofvogel heeft vleugels met een enorme spanwijdte en staat symbool voor kracht en vrijheid. De vleugels zijn verwerkt in een spiraal en kunnen geassocieerd worden met spiraalvormige sterrenstelsels in het heelal. De open snavel suggereert een kreet, kort en doordringend, als een bliksemschicht, het korte moment van ‘hier ben ik’.

In de natuur ontluiken de magnoliabloemen strak verticaal vanuit een krachtige bloemknop voor er bladeren aan de grillige takken komen. De magnoliabloem is een oeroude bloem, die hier symbool staat voor de overheersing van het spirituele op het fysieke, voor het verlangen naar een hogere levensvorm.

In de sculptuur hangen de bloemen aan een afgebroken tak naar beneden als verwijzing naar vergankelijkheid, maar ook naar wat een nieuwe vorm van leven zal zijn. De magnoliatak zal zich enten en uitgroeien tot een nieuwe boom, die weerom de bloemen naar de hemel zal uitstrekken.

Zo kan ook het leven van een mens vrucht dragen, een schakel zijn. Na een bezield en inspirerend leven gaan iemands ideeëngoed en energie niet zomaar verloren. Ze krijgen een nieuw leven en kunnen worden meegedragen door nabestaanden en gelijkgezinden in volgende generaties.

De stapel stenen tenslotte staat symbool voor onvergankelijkheid, kracht en doorzettingsvermogen, verbinding tussen de aardse elementen en de eeuwige zoektocht naar kennis en wijsheid. In de loop der tijden werden mensen gefascineerd door stenen en ging men op zoek naar de steen der wijzen.

Via structuurreliëfs zijn de contouren van de details van het kunstwerk van elkaar gescheiden: onderaan zien we glad gepolijste, afgeronde oppervlakken en elementen die lijken op afgebroken stenen, erboven geribbelde oppervlakken van boomschors en bovenaan het reliëf van een vogel met hoog uitgestrekte vleugels.

De sculptuur vormt door zijn compositie met aandacht voor grootte en dynamiek van de onderdelen ook een geheel. De verschillende elementen staan los van elkaar en zijn tegelijkertijd met elkaar verweven. Je kan orde en chaos zien op hetzelfde moment.

Zonder aandacht voor details en vanop afstand kan de sculptuur ook gezien worden als een brandende kaars, waarvan de was afdruipt, als een treurkaars, ter dankbare herinnering aan een kort maar intens leven van een geliefde, die een rimpel en schakel was in de tijd.

Het beeldhouwwerk nodigt uit tot diverse door de kunstenaar gewilde associaties. De kijker kan er een eigen perceptie aan geven, afhankelijk van stemming, lichtinval, seizoen.

Ontdek de vrijheid en de kracht, die het wil uitstralen!

In de handen van Iryna Akimova herwon een dode boom een nieuw bestaan, waarbij natuur kunst inspireert én kunst ook zorg vraagt voor natuur.

Je vindt het kunstwerk op de Nicasiusdijk in Assenede, waar de Doornendijk begint. De plek is enkel te voet of met de fiets bereikbaar.

Foto onder: de kunstenares en de weduwe van Robert De Lust aan de sculptuur

354461469_278149008061024_3390884467072221529_n

Koen Martens

Over de kunstenares

Iryna Akimova is een Oekraïnse kunstenares die momenteel in Ursel woont. Ze werd geboren in 1975 in Melitopol, verhuisde naar ons land in 2014 en volgde onder meer les aan de Academie voor Schone Kunsten in Aalst. In 2019 begon ze te sculpturen met hout en de kettingzaag. Ze werkt hiervoor met het hout van omgewaaide bomen.

Haar voorkeur gaat uit naar gerecycleerde en natuurlijke materialen. “Mijn kunstwerken mogen geen schadelijke objecten zijn voor de natuur,” zegt Iryna. “De sculpturen leven hun eigen leven en alleen de natuur bepaalt hoe lang ze zullen leven. Daarin schuilt nu net de schoonheid: mijn kunst is vluchtig en krijgt daardoor een extra dimensie.”

Iryna laat zich inspireren door de relatie tussen mens en natuur. Ze houdt heel erg van de techniek die Jürgen Lingl toepast en is gefascineerd door de oude meesters van het houtsnijwerk, van wie het werk vooral in kathedralen en kerken te zien is.

Het werk van Iryna is overal in Europa verspreid, zowel in privécollecties als op openbare plaatsen. Zo maakte ze enkele prachtige houten sculpturen die je in het Keigatbos in Ursel / Lievegem kan bewonderen. Aan het begin van de oorlog in Oekraïne verkocht ze al haar kunstwerken ten voordele van een hulporganisatie in haar thuisland.

Lees meer over Iryna op haar website

A flush of time (Leonid Derbenyov)

In this wild world everything is ambiguous.
There is the time, for which you’re ought to strive –
A flash of time that’s so short and exiguous.
That is the one, which is called “our life.”

Eternal rest would unlikely enchant your soul,
Eternal rest isn’t for bells meant to chime.
And for a star that is born and then swiftly falls,
There is a flash, bright and short flash of time.

Let this world’s life fly through times and continue,
But I don’t feel I should follow along.
What do I risk? What at most do I value?
One flash of time, which won’t last all that long.

Troubles and luck in this world are contiguous.
There is the time, for which you’re ought to strive –
A flash of time that’s so short and exiguous.
That is the one, which is called “our life.”

https://www.youtube.com/watch?v=Kf06IJRJado&ab_channel=RomanMoshe

vrije vertaling:

Een rimpel in de tijd

In deze wijde wereld is alles dubbelzinnig.
Er is de tijd, die je probeert te vatten
Een flardje tijd, zo kort en onbeduidend.
Dat is wat ‘ons leven’ is.

Eeuwige rust, verblijdt die je ziel?
Eeuwige rust is niets voor klokkenspel, dat wil klingelen.
En voor een ster, die wordt geboren en snel valt,
Is er slechts die ene flits, een helder en kort moment.

Moge het aardse leven een vlucht nemen doorheen de tijd en bewaard blijven
Maar het voelt niet alsof ik snel wil volgen.
Wat riskeer ik? Wat heeft voor mij belang?
Er is slechts die plons in de tijd, die snel verdwijnt

Tegenslag en geluk liggen in elkaars verlengde
Er is de tijd, die je probeert te vatten
Een flardje tijd, zo kort en onbeduidend.
Dat is wat ‘ons leven’ is.